ARKA ARKAYA GELİŞMELER
ABD’nin 2021 yılında Afganistan’dan tasını tarağını toplayıp
kaçmak zorunda kalmasından bu yana, gelişen dünya devletlerinin Atlantik
cephesini gerileten eylemleri gerçekleşti. Bunların hepsi, bir öncekinden daha
etkili sonuçlara yol açtı. Rusya, sınırlarına dayanan ABD saldırganlığını
dizginlemek için önleyici bir karşı saldırı ile Ukrayna’ya askeri operasyon
başlattı. ABD tarihte görülmemiş ağır yaptırımlar ile birlikte tüm gövdesiyle
Ukrayna’nın yanında yer aldı. Ancak iki yılın sonunda Rusya, başlangıçta ilan
ettiği hedeflere daha yakınken ABD amaçlarına ulaşamadı. 7 Ekim 2023’te
HAMAS’ın Aksa Tufanı operasyonu İsrail için büyük bir travmaya yol açtı.
İsrail, arkasındaki Atlantik desteğiyle küçücük Gazze’de en ufak bir kazanç
elde edemedi. Şimdi ise 50 yıldır ilk kez doğrudan bir saldırının hedefi
durumunda.
İSRAİL’İN AMACI
Tahran’ın askeri operasyonu, İsrail’in Şam’daki İran
büyükelçiliğine yönelik saldırıya yanıttı. Peki İsrail’in İran’ı cevap vermek
zorunda bırakacak olan bu ölçekte bir saldırıyı neden düzenlemişti? İsrail’in
derdi ABD’yi bölgede tutmak. Başından beri savaşı kontrollü bir biçimde yayarak
ABD’nin bölgede kalıcı olmasını sağlamaya çalışıyor. İsrail’in bir yandan
Gazze’de Hamas ile mücadele ederken, bir yandan Suriye’de İran hedeflerine
giderek dozu artan saldırılar düzenlemesinin nedeni bu. İsrail’deki Netanyahu
kliği, ABD’de Biden’ı güden neo-con siyonist çete ile dirsek teması içinde.
Amaçları, Biden’ı Batı Asya’da daha müdahaleci politikalara zorlarken, Kasım
ayındaki seçimlerden sonra işbaşına gelecek yönetime de bu politikaların miras
kalmasını sağlamak.
ÖNCELİKLER ARASINDA SIRALAMA
Ancak ABD, bu koşullarda ciddi bir çıkmaz yaşıyor. Ukrayna
cephesinde Rusya ile savaşan ve başarıya ulaşamayan ABD, Çin’i boğmak üzerine
kurulu ana stratejisini bir türlü hayata geçiremiyor. Son dönemde ABD’deki
strateji yayınlarında, Washington’un Çin’in yükselişini durduramadığını itiraf
eden ve açmazlara işaret eden analizlerin sayısının arttığı görülüyor. Öte
yandan, Avrupa’yı Rusya ve Çin’in üzerine sürmeye yönelik politikaların kısa
vadede Avrupa ekonomisinde ciddi güçlükler yarattığı görülüyor. ABD ve İsrail’e
olan destek politikası Avrupa içinde giderek daha fazla sorgulanıyor, bu
politikalara karşı olan siyasal kuvvetler güçleniyor. Avrupa’da iktidar
değişiklikleri gündemde.
En önemlisi, bugünün 10 yıl öncesinden farkı, Atlantik’in
doğrudan saldırısının hedefindeki Rusya, Çin, İran’ın eşgüdüm içinde hareket
etmesi. Gelişen dünya devletlerinin, hegemonyacılığa karşı giderek daha fazla
işbirliği yaptığı görülüyor. Bu koşullarda ABD’de tartışılan şudur: Washington
için öncelikler arasında öncelik sırası nasıl olmalıdır? Birinci sırada ne
olacaktır? Batı Asya mı, Çin mi, Rusya mı? ABD’nin hem iç hem dış ekonomik ve
siyasal koşulları, “ben de bir siyonistim” diyen Biden’ı bile İsrail’i
frenlemeye yönelik politikalara zorluyor.
aydınlık