Suriye krizi
konusundaki en önemli meselelerden biri ülkenin yeni Anayasası'nın tedvin
edilmesidir. Suriye Anayasası'nın değiştirilme konusu, hükümet muhalifleri
tarafından ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi 2254 sayılı kararı uyarınca Kasım 2019'dan itibaren başladı ve şimdiye
kadar bu bağlamda 5 oturum düzenlendi.
Suriye yeni
anayasasının Tedvin edilmesi konusunda birinci ve ikinci tur görüşmeler Kasım
2019 tarihinde, 3. turu Ağustos 2020 ve
4. Tur da Aralık 2020'de gerçekleşti. 5 . tur görüşmeler ise 26 ila 30 Ocak
2020 tarihleri arasında İsviçre'nin
Cenevre kentinde 5 gün süreyle yapıldı .
Suriye yeni
Anayasası'nın Tedvin edilmesi bağlamındaki komitenin 4 farklı gruptan toplam 45 üyesi vardır. Suriye yönetimi, muhalifler, ayrıca Suriye
medeni kurumları; üstelik her birinin 15 üyesi vardır. Böylece yeni anayasa
Tedvin komitesinin 45 üyesi bulunuyor.
Birleşmiş Milletler Suriye özel temsilcisi Gear Pedersen ise oturumlara
4. oyuncu olarak Katılıyor, fakat her şeyden çok, söz konusu 3 Suriyeli grup
arasında daha çok arabulucu rolünü
oynuyor. Aynı zamanda Suriye
Medeni kurumlar üyeleri ise Birleşmiş Milletler tarafından belirleniyor.
Suriye yeni anayasa
Tedvin komitesinin şimdiye kadar gerçekleşen
5 tur müzakerelerine rağmen pek fazla bir ilerleme kayıt etmemiştir,
öyle ki birleşmiş milletler temsilcisi yapılan görüşmelerin ardından konu
hakkında umutsuz olduğunu belirterek görüşmelerin muhtemelen çıkmaza girmesi konusunda Suriyeli
söz konusu 3 grubu uyardı.
5 tur görüşmelerin
sonuçsuz bitmesi ardından Birleşmiş
Milletler Suriye özel temsilcisi Gear Pederson bu tur görüşmelerinin, "
Hayal Kırıklığı" olduğunu belirterek,
yapılan oturumun hiçbir sonucu olmadığını ve hatta bir sonraki görüşme
tarihi konusunda bile herhangi bir anlaşmaya varılamadığını söyledi.
Suriye yeni anayasa
Tedvin komitesi'nin oturumlarının sonuçsuz kalmasının çeşitli sebepleri vardır
fakat aralarında 3 neden daha fazla önem taşıyor. Birincisi tarafların karşılıklı olarak
birbirine duyduğu güvensizliktir. Bu
doğrultuda komite üyelerinden Tarık El Kürdi,
Suriye yönetimi tarafından gönderilen heyeti komite faaliyetinin
ilerlemelerini sabote etmekle suçladı, fakat Şam hükümeti heyet başkanı Ahmed
Kuzbari de muhalefeti Sabotaj ve hükümetin önerilerini
görmezden gelmekle suçladı.
Anayasa tedvini
komitesinin şimdiye kadar başarısız kalmasını bir diğer önemli sebebi ise
halihazırda Suriye'de iktidar olan hükümetin muhalifler tarafından görmezden gelinmesi ve bir diğer
sebep ise dış müdaheledir. Aslında
görünüşe göre yabancı ülkelerin desteğinde olan Suriye yönetimi muhalifinin,
eseri Savaş meydanındaki yenilgilerini yeni anayasayı Tedvin görüşmeler
çerçevesinde telafi etmeye çalışıyorlar.
Bu bağlamda Şam
hükümeti heyet başkanı Ahmed Kuzbari
yaptığı açıklamada karşı tarafın önerilerinin, bir yandan Suriye
gerçeklerinden uzak olduğunu diğer yandan ise diğer bazı ülkelerin Suriye
konusundaki planlarını yansıması gibi göründüğünü belirtti. Söz konusu önerilerden biri Suriye gelecek
siyasi sisteminin federalizmi şeklinde olmasıdır.
Suriye Anayasası
komitesinin 5. oturumu, 16 ve 17 Şubat
tarihlerinde İran İslam Cumhuriyeti, Rusya ve Türkiye'nin katılımı ile
Rusya'nın Soçi kentinde bir oturumun düzenleneceği bir ortamda yenilgiye
uğradı. Mevcut durumda gelecek Soçi
oturumunda da Suriye Anayasası konusunda
Suriye ateşkesi 3 garantör Ülkesi arasında da herhangi bir anlaşmanın
sağlanması beklenmiyor.